Ceza mı yoksa mantıklı sonuç mu?

Sabahleyin 10 dakika sonra evden çıkıp çocuğunuzu anaokuluna bırakmak üzereyken ufaklığınız ilan ediyor “Ben giyin-meyeceğim!”.Hı. Ne yaparsınız? Onu giydirirseniz, haftalardır uğraştığınız konuda geri adım atmış olup artık her sabah giydirmek zorunda kalacaksınız. Kesinlikle olmaz! Çikolata sözü verseniz? Bu rüşvet, olmaz! En iyisi ikna etmek. Üç, dört, beş, ne kadar dil dökseniz, nafile. Sinirlenmeye başlıyorsunuz. Hala ilerleme yok. Ceza ile tehdit etseniz? Giyinmezse akşam televizyon yok! Karşınızda artık hem giyinmeyen hem de ağlayan bir çocuk var. Üstelik akşam televizyon da izleyemeyecek. O yarım saat aslında ne kadar da iyi geliyordu size. Ah, bir de artık geç kalmışsınız, sinirlisiniz ve ne yaparsınız? Çocuğunuzu giydirirsiniz.

Çok tipik bir durum, değil mi?
Çocuklar bize karşı gelince çaresizliğe kapılıp ceza vermekte çözüm bulabileceğimizi düşünüyoruz. Ancak gerçekten çözüm oldu mu? Aslında hayır.

Mantıklı sonuçla sorunu çözmek

Korkunç başlayan o sabah için meğersem çok kolay ve verimli bir çözüm var: “Mantıklı sonuç” yöntemi. Tartışmaya hiç girmeden hazırlanması için onu uyardıktan sonra “Canikom, benim için hiç önemli değil, giyinmek istemiyorsan giyinme. Ama biz 5 dakika sonra çıkıyoruz. Hazır değilsen seni pijamalarla götüreceğim.” deyip kararı ona bırakmak en güzeli olurdu. Muhtemelen siz daha odadan çıkmadan giysilerini giymeye başlardı. Hala giyinmezse, giysilerini çantasına koyup pijamalarla götüreceksiniz. Onu pijamalarla götürmek ceza mı olur? Hayır. Bu giyinmemesinin mantıklı sonucu, çünkü belli bir saatte evden çıkılacağı biliyor.

Terim kargaşası: mantıklı sonuç mu, ceza mı?

Ancak maalesef laf gelişi ceza da denir. Kullandığımız yöntem ceza değilse, “ceza” adı da vermememiz gerekiyor bence. Çocuklara karşı çok net ve aynı zamanda da dikkatli konuşmamız gerekiyorsa aynı özen çocuklar yanımızda yokken de göstermeliyiz. Ya özenliyiz ya değiliz, değil mi? Duruma göre özenli olmak bence, hele annelik gibi stresli bir konuda, pek mümkün değil. Ayrıca bir nesnenin/kavramın bir adı var. Bu adı başka bir şey için kullanamam. Tıpkı ikisi içecek olmasına rağmen süte ayran desem yanlış olur. Süt süttür, ayran da ayrandır. Süte ayran dediğim sürece, sütün aslında ayranın olmadığını kabullenmiş olabilir miyim? 

Mantıklı sonuç ve ceza arasındaki farklar ve mantıklı sonucun nasıl çalıştığını örneklerle öğrenmek istiyorsan, bu yazımın devamı Alternatif Anne'de okuyabilirsin.