Antibiyotik ne zaman gerekli?

Leon ve Luka’ya bugüne dek hiç antibiyotik vermedik. Zaten pek ciddi hastalandıkları da yok. Benim bile hayatımda aldığım antibiyotik sayısı bir elle sayabilirim. Peki çocuklarımızın (ve bizim) ne zaman gerçekten antibiyotiğe ihtiyacı var, biliyor musun?

Birkaç yıl Türkiye’de yaşadıktan sonra dikkatimi çeken buradaki antibiyotik kullanımı olmuştu. Almanya’da geçen 19 yılda sadece iki kere antibiyotik verilmişti bana. Şiddetli bir diş enfeksiyonunda ve geçmek bilmeyen bir boğaz enfeksiyonunda. Oysa Türkiye’de KBB doktorları hemen antibiyotik yazıyor(du). Almanya devlet sigortasının yaptığı araştırmasına çok sayıda göçmenin yaşadığı yerlerdeki doktorların büyük oranla daha fazla antibiyotik verdiği ortaya çıkmış. Yani anlaşılan, antibiyotik kullanımı ülkelere göre değişiyor.

Antibiyotikler sadece bakteriyel enfeksiyonlarda işe yarar. Buna rağmen virüsten kaynaklı rahatsızlıklarda, boğaz ve kulak ağrılarında da veriliyor. Meğersem bu tip hastalıklarda hiç faydaları yok. Peki, yine de neden veriliyor? Çocuk hastalıkları uzmanı Prof. Dr. Reinhard Berner bunu, bazı bakterilerin örneğin, akciğer ve orta kulak iltihaplanmasına neden olup ağır, özellikle çocuklarda hayati tehlikeli hastalıklara neden olabildikleri için birçok doktorun tedaviyi riske bırakmamaya tercih edip erkenden antibiyotik yazıyormuş. Kulağa oldukça mantıklı gelen gerçek hayatta maalesef biraz farklı oluyor. Çünkü doktorların emin olamadıklarında antibiyotik vermeye meyilli olurlarmış. Özellikle uzmanlık alanı olmayan durumlarla karşı karşıya kalan doktorlar antibiyotik vermeyi tercih edenler. Yani, doktora gidilirse rahatsızlığa göre uzmana gidilmesi en doğrusu. İkinci önemli bir nokta doktorla açık konuşmak. Ebeveynlerin “antibiyotik mi vereceksiniz?” sorusunu doktorların çoğu antibiyotik istendiği gibi algılıyormuş. Antibiyotiğin gerçekten gerekli olup olmadığı sorulunca doktorlar çoğu zaman antibiyotik tedavisini erteliyormuş.

Çünkü çoğu zaman antibiyotiğe gerek bile yokmuş. Yeşile çalan bir nesne, tıpkı ateşli enfeksiyonlar, boğaz ve kulak ağrıları gibi genelde virüslerden kaynaklandıklarını vurguluyor Prof. Dr. Reinhard Berner. Bronşitte bile çocukların çoğunda antibiyotiğe gerek duymazmış.

Fazla ve gereksiz antibiyotik kullanımı birçok bakterilerin sadece bağışıklık kazanmasına neden olurken her kullanımında hastanın bağırsak florası da bozuluyor. Yani çocuk gıdalardan gerekli besinleri alamıyor. İshal ve cilt sorunları yaygın bir antibiyotik kullanımı sonucudur. Ayrıca, ilk yılında bir kere antibiyotik almış olan çocuğun ileride astım geliştirmesinin riskinin ikiye katlandığı düşünülüyor.

Akan burun ve öksürük genelde virüslerden kaynaklandığı gibi başka, genelde bakteriyel nedenleri olan hastalıkları da var. Uzman doktorlar bunun ayrımını çok iyi yapabiliyor. Hata birçok durum için bakteriyel hızlı testler bile mevcut. Gerçekten antibiyotik tedavisine ihtiyaç duyulup duyulmadığına uzman doktor böylece çok net tespit edebilir.

Not: Antibiyotiğe göre değişen 3-7-10 gün gibi asgari ve/veya maksimum kullanım süreleri var. Ön görülen kullanımdan daha uzun kullanılması genelde tavsiye edilmiyor çünkü bir sonuç alınamıyorsa antibiyotik seçimi yanlış demek. Ayrıca genelde 12 saatte bir alınması gerekiyor ve bu zaman dilimine dikkat edilmesi esas. Gelişi güzel alımların yararı yok, ama zararı çok!